Miasto Sławno


HomeDla TurystyMiasta i gminyMiasto Sławno

Sławno

Jest jednym z najstarszych miast w północnej Polsce, położone na szlaku komunikacyjnym Szczecin-Gdańsk. Miasto o bogatej historii, sięgającej XII wieku z wyróżniającymi się bramami gotyckimi z XV wieku i kościołem Mariackim z XIV w. oraz kościół parafialny pw. św. Antoniego z Padwy z 1928 r., budynek Ratusza z 1907 r., poczty z 1905r. oraz dworzec kolejowy PKP z lat 60.XIX wieku. Miejscowość liczy blisko 13 tys. mieszkańców i jest atrakcyjnym miejscem dla turystów chcących odpocząć nad pobliskim Morzem Bałtyckim, ale także zainteresowanych historią Pomorza. Malownicze krajobrazy, dziewicze lasy, jeziora i rzeki zasobne w ryby zapewniają spokój z dala od miejskiego zgiełku. Corocznie, w stałych terminach organizowane są imprezy ponadregionalne związane tematycznie z dziedzictwem kulturowym miasta, np.: Festiwal Orkiestr Dętych, Międzynarodowy Dzień Święców wraz z Jarmarkiem Wielu Kultur, Międzynarodowy Bieg Święców i Bieg 12 Mostów.

Liczne atrakcje, bliskość do ciekawych, nieodkrytych miejsc w regionie Pomorza powinno zaspokoić oczekiwania każdego turysty.

 

Udokumentowane początki miasta sięgają 1186 roku, gdy stanowiło ono siedzibę księcia Racibora I, władającego ziemią sławieńsko-słupską. Książęcy gród zlokalizowany był w rejonie dzisiejszej wsi Sławsko, zwanej dawniej Starym Sławnem. Przywilej lokacyjny dla Nowego Sławna wydali w 1317 roku Święcowie - pomorski ród władający także Polanowem i Darłowem. Rozwój Sławna przerywany był pożarami i epidemiami, jednakże miasto szybko odbudowywało się. Dopiero wojna trzydziestoletnia (1618-1648) przyczyniła się do jego upadku. Wyludnienie w czasie wojny trzydziestoletniej rekompensowano planową kolonizacją z Niemiec, Czech, Niderlandów i Polski. W XVIII i XIX wieku rozpoczęto rozbudowę miasta poza średniowiecznymi obwarowaniami. Po zwycięstwie nad Napoleonem zmieniono podział terytorialny Prus, a Sławno zostało siedzibą władz jednego z czterech największych na Pomorzu powiatów. Miasto intensywnie rozwijało się, a okres międzywojenny był kolejnym etapem ożywienia społecznego i gospodarczego. Bezpośrednie działania wojenne wiosną 1945 roku ominęły miasto. Jednakże tragiczny los spotkał Sławno po wejściu do niego wojsk sowieckich 7 marca 1945r. Miasto zostało spalone. Zniszczeniu uległo ponad 50 % budynków oraz 80 % zakładów komunalnych i przemysłowych. Centrum legło w gruzach, a odbudowa miasta stała się głównym zadaniem władz i mieszkańców.

 

Przez Sławno przebiega Europejski Szlak Gotyku Ceglanego, który łączy ze sobą kraje, regiony, miasta, kultury oraz ludzi poprzez uniwersalny język architektury. Na przejawy owego fascynującego kodu komunikacyjnego, który tak łatwo daje się rozpoznać dzięki swojej wyrazistości i ciepłu, można natknąć się wokół całego Morza Bałtyckiego - w kościołach, zamkach i ratuszach. Styl ceglanej architektury gotyckiej charakteryzują lśniące kolory wypalonej gliny, surowe powierzchnie ścian i olbrzymia różnorodność form architektonicznych, powstała na bazie prostych, jednolitych kształtów cegieł. Gotyk ceglany zajmuje w historii europejskiej architektury ważne miejsce. Dzieje tej architektury były ściśle związane z historią krajów Europy północno-zachodniej i wschodniej między XIII i XVI w., a także z rozwojem oraz upadkiem Związku Hanzeatyckiego.W XIII w. związki handlowe pomiędzy krajami Morza Bałtyckiego, a terenami, które w dniu dzisiejszym należą do Francji, Belgii i Holandii, zbudowały podłoże dla wspólnej kultury, która z kolei miała wpływ nie tylko na kraje bezpośrednio zaangażowane we współpracę kupiecką, ale i na tereny leżące na wschodnim wybrzeżu Morza Bałtyckiego i dalej w głąb lądu. Europejski Szlak Gotyku Ceglanego tworzy ścieżkę wiodącą przez historię Europy – historii, która dla wielu pozostaje nieznaną kartą.

Przez miasto przebiega również Pomorska Droga św. Jakuba oraz niebieski szlak turystyczny. Pomorska Droga św. Jakuba łączy Pomorze, a także rosyjski obwód kaliningradzki oraz Litwę, z istniejącą już siecią szlaków Jakubowych. Oznaczone żółtymi muszlami na niebieskim tle Drogi Św. Jakuba, o wspólnej nazwie Camino, to jeden z najcenniejszych szlaków łączących w sobie duchowość, obcowanie z naturą, odkrywanie dziedzictwa kulturowego i turystykę aktywną. Szlak powstał ponad tysiąc lat temu, a celem wędrówki był grób św. Jakuba w Santiago de Compostela w Hiszpanii, dokąd zaczynając od progu własnego domu, podążali ludzie różnych narodowości i o różnym statusie społecznym.

Miasto sprzyja również aktywnemu wypoczynkowi. Ścieżki rowerowe, siłownie na powietrzu i plac zabaw, usytuowane poza ścisłym centrum miasta , ułatwiają atrakcyjnie spędzić wolne chwile. Ścieżki rowerowe to prawie 3 km trasy oplatającej miasto. Prowadzą od ul. Kościelnej, przez teren obok Gimnazjum Miejskiego, Stadionu, ulicę Kąpielową, do parku im. Polskiej Organizacji Wojskowej. Stąd można przejechać jednośladem do ulic Gdańskiej i Skłodowskiej. Ścieżki cieszą się ogromną popularnością, korzystają z nich zarówno rowerzyści, jak i osoby jeżdżące na rolkach i deskorolkach. Dla wygody rowerzystów i pieszych ustawiono ławki, stojaki na rowery i kosze na śmieci. Na całej długości trasy zamontowano nowe oświetlenie parkowe. Część trasy przygotowano dla pieszych, odcinki te wyłożone są brunatną kostką granitową. Ciągi pieszo-jezdne przebiegają obok siłowni zewnętrznych- urządzeń ułatwiających mieszkańcom utrzymanie dobrej kondycji fizycznej w każdym wieku. Zamontowano je przy Gimnazjum Miejskim. Na każdym z urządzeń umieszczona jest instrukcja obsługi, jak prawidłowo z niego korzystać. Najmłodsi natomiast mają możliwość korzystać z placu zabaw, który znajduje się obok siłowni. Dla bezpieczeństwa sanitarnego teren został ogrodzony , bezpieczne są nowe urządzenia dla młodszych i starszych dzieci, dla opiekunów ustawiono ławki. Na owalnym skwerze, wyłożonym kostką brukową, zamontowano ławki-rzeźby, tworząc kącik „Poczytaj mi mamo, poczytaj mi tato”.

 

Zainteresowanych historią przyciągną Bramy Miejskie znajdujące się w centrum miasta. Pierwsza wzmianka o Bramie Koszalińskiej pochodzi z 1453 roku. Jest budowlą wolnostojącą, usytuowaną na ulicy Jedności Narodowej w pobliżu ulicy Basztowej, w południowej części miasta lokacyjnego. Obiekt murowany z cegły ceramicznej pełnej, w wątku wendyjskim. Budynek założony jest na planie prostokąta ze szkarpami po stronie południowej. W osi głównej znajduje się otwór przejazdu bramnego, zamknięty ostrym łukiem. Elewacje północna i południowa, w czterech górnych kondygnacjach, zdobione są sześcioma smukłymi blendami, zamkniętymi łukiem pełnym z opracowanym ślepym maswerkiem. W czasie powstania obiektu dach był dwuspadowy. Na przełomie XVIII/XIX w. więźbę dachową rozebrano, zniesiono szczyty i położono dach czterospadowy, namiotowy, kryty dachówką. W 1738r. miejscowy garnizon, po nabyciu bramy od miasta, przeprowadził jej remont i adaptował na warsztaty. Stojące w pobliżu bramy czatownie miasto przebudowało na własny koszt, adaptując na cele mieszkaniowe. W 1913 roku przeprowadzono prace remontowe Bramy Koszalińskiej przeznaczając ją na potrzeby organizacji młodzieżowych. Po II wojnie światowej brama służyła Straży Pożarnej do suszenia węży strażackich. W latach 80-tych XX w. bramę przejął Sławieński Dom Kultury, który wykonał nowe pokrycie dachowe. W późniejszym czasie obiekt otrzymała Naczelna Organizacja Techniczna, która nie zdołała wyremontować planowanego remontu obiektu. Ponownie obiekt przejął Dom Kultury, który wyremontował budynek w latach 90-tych XX wieku.

 

Z kolei pierwsze wzmianki o Bramie Słupskiej pochodzą z 1458 roku. Jest budowlą wolnostojącą, usytuowaną na skrzyżowaniu ulic: Basztowej i Skłodowskiej. Usytuowana na północ od rynku, w pobliżu mostu przez Moszczenicę. Obiekt murowany z cegły ceramicznej pełnej, w wątku wendyjskim. Fundamenty wykonane z kamienia polnego. Budynek założony na planie prostokąta ze szkarpami po stronie północnej. W osi głównej znajduje się otwór przejazdu bramnego, zamknięty łukiem ostrym. Elewacje północna i południowa, w czterech górnych kondygnacjach, zdobione są sześcioma smukłymi blendami, zamkniętymi ostrołukowo z opracowanym ślepym maswerkiem. Otwory strzelnicze po latach zostały przebudowane na otwory okienne. W ścianach widoczne są otwory maculcowe. Pierwotny kształt bramy czytelny jest na widoku Lubinusa z 1618 r. W 1738 r. przeprowadzono remont obiektu i przystosowano do potrzeb miejscowego garnizonu wojskowego. W 1816 roku adaptowano bramę na warsztaty wojskowe, a w późniejszym czasie służyła jako magazyn. Na poddaszu zachowało się drewniane koło do nawijania lin i transportu ciężarów. Po zakończeniu II wojny światowej bramę użytkował Związek Harcerstwa Polskiego. W latach 80-tych XX w. brama częściowo była zamieszkiwana. W latach 90-tych XXw. dzięki dotacji z Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej wyremontowano dach i wykonano stolarkę.

 

Z kolei największą budowlą w Sławnie jest Kościół pw. Wniebowzięcia NMP. Ufundowany został w latach 1326-1364 przez księżnę Zofię, żonę Barnima IV. W okresie powstania świątyni patronat nad nią sprawowali Joanici. Wyposażanie świątyni trwało do II połowy XV wieku. Perłą był ołtarz renesansowy, który nie przetrwał okresu II wojny światowej. Od XVI wieku kościół był świątynią protestancką i wrócił w ręce katolików po II wojnie światowej. Po wejściu wojsk radzieckich do Sławna, 7 marca 1945 roku, kościół został zniszczony. Zakon Franciszkanów sprawujący opiekę nad świątynią rozpoczął jego odbudowę, która trwała do końca lat 50-tych XX wieku. Obecnie obiekt jest użytkowany. Zarządza nim parafia katolicka pw. W.N.M.P. Kościół założony został na planie prostokąta, z wysuniętym prezbiterium. W późniejszym czasie dobudowano kaplicę i zakrystię, tworząc łącznie formę wieńca, co jest charakterystyczne dla gotyku. Główna wieża świątyni przykryta jest dachem czterospadowym. Dach przybudówki północnej jest rozczłonkowany i składa się z trzech ostrołukowych całości. Portale od zachodu i południa składają się z pięciu obramowań ostrołukowych, ułożonych schodkowo ze specjalnie profilowanej cegły. Fasada świątyni składa się z kilku elementów. Zróżnicowanie kolorostyczne wprowadza fundament ze szwedzkiego granitu, a czerwień ceglanego gotyku urozmaica czarny motyw ze specjalnie palonej cegły. Wieżę obiega ostrołukowy fryz, natomiast misterny ornament biegnący pod dachem bazyliki ma znak krzyża. Głównym motywem dekoracyjnym wieży są blendy, których obramowanie stanowi profilowana cegła. Wyposażenie kościoła jest skromne; ołtarz główny-tryptyk, płaskorzeźby – stacje drogi krzyżowej, ambona (lata 50-te XX w.), osiemnastowieczna chrzcielnica, misa chrzcielna z XVI wieku, współczesne tablice memoratywne i organy, trzy dzwony żeliwne z lat 20-tych XX wieku, obraz olejny „Obrzezanie“ z XVIII wieku.

 

Tekst: Miasto Sławno

Zdjęcia: Miasto Sławno


Budynek dworca kolejowego